Jak wynika z danych statystycznych opublikowanych na stronie Komendy Głównej Państwowej Straży Pożarnej (kgpsp.gov.pl dostęp z dnia 02.06.2017), spośród 126 228 pożarów, które miały miejsce w 2016 roku – 4809 dotyczyło lasów zarówno prywatnych, jak i państwowych. W tego typu zestawieniach kategoria lasy obejmuje: uprawy leśne, młodniki, drzewostany, powierzchnie w obszarach leśnych, a także powierzchnie zalesione na obszarach nieleśnych np. parki lub lasy miejskie. Gaszenie pożarów leśnych jest jednym z największych wyzwań przed jakimi w czasie swojej służby stają strażacy. Terenowe i techniczne przeszkody w pozyskiwaniu i podawaniu wody, zazwyczaj znaczny obszar oraz trudny do przewidzenia rozwój zjawisk pożarowych sprawia, że strażacy dysponowani do tego typu zdarzeń powinni być wyposażeni w bardzo szeroki zakres wiedzy i specyficzne umiejętności radzenia sobie w obcym często terenie. To między innymi dlatego w dzisiejszych „Ćwiczeniach taktyczno-bojowych i manewrach pożarniczych” zrealizowanych w ramach przedmiotu: taktyka zwalczania pożarów uczestniczyli kadeci II kompanii, którzy w przyszłym tygodniu będą zdawali egzamin zawodowy kończący ich dwuletni okres nauki. Stopień skomplikowania przyjętych założeń sprawił, że musieli wykazać się umiejętnością połączenia w całość wielu elementów pożarniczego kunsztu począwszy od odpowiedniego zapotrzebowania sprzętowego, poprzez wykorzystanie armatury wodnej i wyposażenia technicznego, na kierowaniu działaniami ratowniczymi kończąc.
Głównym pomysłodawcą, organizatorem i koordynatorem ćwiczeń przeprowadzanych przez Szkołę na obszarach leśnych jest st.kpt. Rafał Czaja, który, także i tym razem, zaangażował się w odpowiednie przygotowanie przez kadetów scenariusza zajęć, przydziału poszczególnych zadań, przeprowadzenie ćwiczenia, a co najważniejsze późniejsze jego omówienia ze wskazaniem silnych i słabych stron podjętych decyzji i przyjętych rozwiązań. Ogromnym walorem wspomnianego wykładowcy, prócz doświadczenia pożarniczego zdobytego w czasie wielokrotnego uczestnictwa w działaniach gaśniczych na obszarach leśnych, jest – dzięki jego rowerowej pasji – doskonała znajomość topografii mającej ponad 110 km2 Puszczy Niepołomickiej z jej istotnymi dla działań gaśniczych elementami, takimi jak punkty czerpania wody i drogi pożarowe.
Konspekt jednodniowych manewrów powstawał przez blisko miesiąc, a jego zrealizowanie wymagało zgrania różnych elementów. Poprzedzające ćwiczenia zajęcia teoretyczne swoją tematyką objęły zarówno zagadnienia czysto taktyczne, jak i organizacyjne. Przyjęty ostatecznie scenariusz obejmował utworzenie punku koncentracji sił i środków, przejazd pododdziałów do tego punktu od strony miejscowości Kłaj przy pomocy mapy (8,7 km.), podział plutonu na poszczególne funkcje (zastępy gaśnicze, zastęp wężowy, rozjemców i pozorantów). Głównym przyjętym w scenariuszu założeniem było ugaszenie pożaru lasu, który wybuchł w określonym sektorze, a jego front w początkowej fazie osiągnął szerokość około 20 metrów. Pożar rozprzestrzeniał się z prędkością 7 metrów na minutę w kierunku południowo - wschodnim.
Prowadzenie działań ratowniczych, w tym gaśniczych, na obszarach leśnych wymaga współdziałania z innymi służbami i instytucjami. Tym razem w manewry zaangażował się gospodarz terenu - pracownicy Nadleśnictwa Niepołomice oraz Wojskowa Straż Pożarna Składu Materiałowego Kłaj. To właśnie pracownicy Lasów Państwowych zauważyli pożar, zaalarmowali jednostki ochrony przeciwpożarowej i jako pierwsi ruszyli do działania. Niestety ze względu na ograniczone do 400 litrów zasoby wodne nie byli w stanie samodzielnie opanować zastanej sytuacji. Przybyłe na miejsce zastępy miały do dyspozycji łącznie 7000 litrów wody (4500 l z dwóch GBA z SA PSP oraz 2500 l z GBA z Wojskowej Straży Pożarnej), w związku z czym kierujący działaniem ratowniczym świadom konieczności zorganizowania zaopatrzenia wodnego podjął decyzję o dostarczaniu wody do celów gaśniczych z naturalnego zbiornika wodnego, który oddalony był od miejsca pożaru o ok. 1,5 km. W tym celu wykorzystany został system przepompowywania wody z wykorzystaniem stanowiska pośredniego. Podczas przerwy w dostawie wody front pożaru osiągnął szerokość 40 metrów. Rolą kierującego działaniem ratowniczym było ustabilizowanie układu dostarczania wody oraz podanie 6 prądów wody w natarciu przy ciśnieniu 8 bar. Cel został zrealizowany.
W czasie ćwiczeń wprowadzono kilka modyfikacji – jedna z nich dotyczyła rozprzestrzenia się pożaru na obszar oddzielony wypełnionym wodą rowem o szerokości 2 m i głębokości 0,5 m.
Jednym z najważniejszych ogniw każdego działania ratowniczego jest właściwe przygotowanie łączności radiowej i prowadzenie zwięzłej, a jednocześnie treściwej korespondencji. Tym razem wykorzystano zasoby łączności cyfrowej z użyciem radioprzemiennika zainstalowanego na samochodzie SDŁ z SA PSP.
Niniejszym pragniemy bardzo serdecznie podziękować za okazaną pomoc w przeprowadzeniu dzisiejszych ćwiczeń, zawsze otwartemu na nasze inicjatywy Nadleśnictwu Niepołomice oraz Wojskowej Straży Pożarnej. Mamy nadzieję, że jeszcze nie raz będzie dane działać nam razem – oby tylko w czasie ćwiczeń.
Tekst: st.kpt. R. Czaja, st.kpt. P. Sowizdraniuk
Foto: st.kpt. P. Sowizdraniuk
