Koncepcja utworzenia w Nowym Sączu ośrodka szkolenia specjalistycznego powiązana jest ściśle z powstaniem i rozwojem Grupy Poszukiwawczo Ratowniczej PSP z Nowego Sącza. Początki Zespołu Psów Poszukiwawczych w Nowym Sączu sięgają 1993 roku, jednakże formalne powołanie GPR PSP możliwe było dopiero w roku 1997, po nowelizacji Ustawy o PSP. W tym też roku na bazie obiektu rozwiązywanej Zakładowej Służby Ratowniczej SGL Carbon S.A. w Nowym Sączu, utworzono JRG PSP nr 2. Jednym z głównych założeń przy tworzeniu jednostki było stworzenie właściwych warunków i odpowiedniego zaplecza do funkcjonowania i szkolenia wówczas działającej jeszcze nieformalnie GPR.

Przejęty po zakładowej straży obiekt postanowiono zmodernizować i rozbudować, m.in. dobudowując do niego skrzydło w którym docelowo miałby powstać ośrodek szkolenia, z własną bazą lokalową i szkoleniową. Głównym zadaniem ośrodka miało być prowadzenie szkoleń dla Grup Poszukiwawczo Ratowniczych PSP.

Kierując się tym zamysłem w roku 1999 utworzono Dział ds. Szkolenia Grup Poszukiwawczo Ratowniczych z siedzibą w Nowym Sączu, podległy Wydziałowi Nauczania Szkoły Aspirantów PSP w Krakowie. Kadrę Działu utworzyło 6 oficerów i aspirantów z GPR Nowy Sącz – dotychczasowych pracowników JRG PSP nr 2 w Nowym Sączu. Kierownikiem działu został mł. kpt. mgr inż. Sławomir Wojta. Równocześnie, w ramach inwestycji KW PSP w Krakowie prowadzono prace remontowo-budowlane przy obiekcie oraz rozpoczęto przygotowywanie koncepcji stworzenia specjalistycznego poligonu szkoleniowego.

Wśród zadań statutowych Działu znalazło się m. in. prowadzenie szerokopojętych szkoleń specjalistycznych dla PSP i KSRG, ze szczególnym naciskiem na szkolenie Grup Poszukiwawczo Ratowniczych. Ponadto Dział zajął się organizacją współpracy i szkoleń dla GPR PSP Nowy Sącz.

Biorąc pod uwagę duże zapotrzebowanie na szkolenia specjalistyczne oraz dobre wyniki dydaktyczne osiągane przez kadrę działu, w roku 2001 podjęto decyzję o jego reorganizacji i utworzeniu w jego miejsce Wydziału Szkolenia Specjalistycznych Grup Ratowniczych. Kadrę wydziału zwiększono do 10 osób, zaś jego naczelnikiem został mł. bryg. mgr inż. Maciej Halota – dotychczasowy Zastępca Komendanta Wojewódzkiego PSP w Krakowie, twórca GPR PSP Nowy Sącz.